شرکتهای مهندسی معمولاً در دو دسته کلی قرار دارند:
- شرکتهای پیمانکار
- شرکتهای مشاور
شرکتهای پیمانکار مجموعه‌هایی هستند که افراد حقیقی یا حقوقی برای اجرای امور عمرانی و انجام طرح‌های خود، با آن‌ها قرارداد امضا می‌کنند. شرکتهای مشاور در زمینه‌ی انجام مطالعات، طراحی و کارهای نظارت بر ساخت فعالیت دارند و بدین طریق واسطی میان پیمانکار و کارفرما محسوب می‌شوند. در واقع مهم ترین تفاوت شرکت پیمانکاری با مشاوره در این است که فرآیند اجرا توسط شرکت پیمانکار، انجام خواهد شد و این در حالی است که مشاور، وارد اجرای کار نمی‌شود.
جهت أخذ گرید و رتبه‌بندی شرکتهای پیمانکاری، امتیازها شامل نیروی انسانی متخصص، سوابق کاری و استطاعت مالی و ماشین‌آلات میباشد. در صورتی که در رتبه‌بندی شرکتهای مشاور، علاوه بر نیروی فنی و مهندسی، امکانات فنی و نرم افزاری نیز بررسی می‌گردد. در رتبه‌بندی شرکت مشاور شرایط نیرو‌های امتیاز‌آور یعنی توانایی نیروی انسانی نسبت به شرکتهای پیمانکاری، سخت‌‌گیرانه‌تر میباشد و این نیرو ها باید سوابق کاری بالاتر داشته باشند.
شرکتهای مشاور در پایه‌های ۱، ۲ و ۳ رتبه‌بندی می‌شوند. برای رتبه‌بندی شرکتهای پیمانکاری رتبه شرکت از ۱ تا ۵ تعریف شده است به نحوی که شماره ۱ بالاترین رتبه و شماره ۵ پایین‌ترین رتبه است. صدور رتبه‌های ۵ و ۴ و ۳ پیمانکاری به استانداری‌ها، معاونت فنی و عمرانی و صدور رتبه‌های ۱ و ۲ پیمانکاری، به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری (سازمان برنامه و بودجه فعلی) مربوط میباشد.
شرکتهای مشاور در ۹ رشته تقسیم‌بندی می‌شوند که عبارتند از: شهرسازی و معماری، راه و ترابری، آب، مطالعات کشاورزان، مخابرات، انرژی، معدن، صنعت، نفت و گاز. شرکتهای پیمانکاری در ۱۱ رشته تقسیم‌بندی می‌شوند که عبارتند از: ساختمان، صنعت و معدن، راه و ترابری، ارتباطات، نفت و گاز، تأسیسات، کشاورزی، آب، انرژی، مرمت آثار باستانی و کاوش‌های زمینی.
به منظور استعلام رتبه شرکت پیمانکاری یا مشاور می‌توان به آدرس اینترنتی sajar.mporg.ir مراجعه کرد. یک شرکت می‌تواند علاوه بر صلاحیت پیمانکاری، صلاحیت مشاوره نیز دریافت نماید. مشروط بر این که شرایط أخذ رتبه، توسط مراجع ذیصلاح، فراهم گردد. لازم به ذکر است که برای برخی شرکت‌ها، صلاحیت طرح و ساخت نیز علاوه بر مشاوره و پیمانکاری اعطا می‌گردد. در روش طرح و ساخت (EPC) برای اجرای طرح یا پروژه، طراحی، تأمین مصالح و تجهیزات، ساختمان، نصب، راه اندازی و آزمایش‌های کارایی به صورت توأم، توسط یک پیمانکار طرح و ساخت انجام می‌شود. در واقع، پیمانکاری که انجام مراحل طراحی تا بهره‌برداری پروژه را بر عهده می‌گیرد، بایستی دارای صلاحیت طرح و ساخت باشد. به پیمانکاری که صلاحیت طرح و ساخت را دارد، پیمانکار EPC نیز می‌گویند.
هزار دانش- ارتقای دانش مهندسی کشور
